Νίκος Μάργαρης

ΟΙΚΟ-ΛΟΓΙΚΑ

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ KAI ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ

OTAN άρχισαν οι συζητήσεις για τη χρησιμοποίηση του
σιδηροδρόμου υπήρξαν σοβαρότατες αντιδράσεις. Μια απ_ αυτές
υποστήριζε ότι με τη μεγάλη ταχύτητα που θα ανέπτυσσαν τα
τρένα υπήρχε βεβαιότητα ότι οι επιβάτες θα είχαν αναπνευστικά
προβλήματα και θα κινδύνευαν να πεθάνουν από ασφυξία.
Ομολογώ ότι σκέψεις όπως τις παραπάνω είναι αδύνατον ν_
αποφύγω όταν ακούω συζητήσεις και αντιδράσεις για τις
δυνατότητες των ηλεκτρονικών υπολογιστών να μας φακελώνουν και
όλα τα σχετικά.
Προ καιρού διάβασα σ_ ένα συμπαθητικό οικολογικό έντυπο ένα
σχόλιο που αφορά την ψήφιση νόμου για τις νέες ταυτότητες και
την καθιέρωση του 13ψήφιου Ενιαίου Κώδικα Αριθμού Μητρώου, από
το οποίο αντιγράφω μερικά αποσπάσματα:
_Με πρόσχημα την καλύτερη παροχή υπηρεσιών (_) πληροφορίες που
τώρα είναι διασκορπισμένες (_) αποκτούν την πρέπουσα
χρησιμότητά τους.
Πληροφορίες για την απεργία π.χ. που μετείχες, το ότι δεν
ψήφισες στις εκλογές, το ότι είσαι _προβληματικός_ για το
στρατό κ.λπ. κ.λπ., καταλαβαίνουμε πως θα εκλαμβάνονται από το
πλήρωμα του περιπολικού, που θα σας κάνει έλεγχο της
ταυτότητας αλλά και στο κάθε πολυκατάστημα ή σούπερ μάρκετ που
θα μπαίνετε με την πλαστικοποιημένη σας ταυτότητα_
Το κράτος ελέγχου λοιπόν κάνει την εμφάνισή του και στην
Ελλάδα. Το νέο αυτό νομοσχέδιο είναι το θεμέλιο προς μια
κοινωνία που θα την ελέγχουν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές_.
Υποθέτω, ότι δέχονται, τα παιδιά που εκδίδουν το _εναλλακτικό_
έντυπο ν_ ακουστούν και άλλες απόψεις. ’λλωστε, όπως φαίνεται
και από τον υπότιτλο, ενδιαφέρονται για την προβολή και των
_εναλλακτικών λύσεων_. Βέβαια, ομολογώ, συχνά γίνομαι έξω
φρενών όταν ένας γοητευτικός χώρος, όπως ο οικολογικός, ο
οποίος πιστεύει στην ελευθερία, την αυτοδιαχείριση και τη
συμμετοχή συχνά _αποφασίζει και διατάσσει_ για το τί είναι
καλό, θυμίζοντας μερικές φορές αστυνομία.
Ίσως δεν θ_ απασχολούσα τους αναγνώστες αν η άποψη ότι η
πληροφορική βάζει σε κίνδυνο τις προσωπικές μας ελευθερίες δεν
έβρισκε πρόσφορο έδαφος αντιδράσεων σ_ ένα μεγαλύτερο χώρο
προβληματισμού. Πριν βδομάδες σ_ ένα οικολογικό διήμερο στη
Θεσσαλονίκη ένα από τα θέματα που συζητήθηκαν ήταν κι αυτό.
Έγινε μία αρκετά μεγάλη συζήτηση και διαπίστωσα ότι ο
σκεπτικισμός για το καλούμενο _ηλεκτρονικό φακέλωμα_ είναι
ευρύτερα διαδεδομένος.
Ας ξεκαθαρίσουμε, λοιπόν, μερικά πράγματα.
H επανάσταση στην πληροφορική είναι ένα από τα
συνταρακτικότερα γεγονότα που σφραγίζουν την εποχή μας και
φαίνεται ξεκάθαρα πλέον και στην προσωπική μας ζωή. Είτε
πρόκειται για το κλείσιμο θέσεων στην Ολυμπιακή, είτε
πρόκειται για τις συναλλαγές μας με τις τράπεζες, είτε
πρόκειται για τη μισθοδοσία μας, ήδη περνάμε από τις οθόνες
των υπολογιστών σχεδόν καθημερινά. Υποθέτω ότι ελάχιστοι
διαφωνούν ότι οι διευκολύνσεις που μας προσφέρουν είναι
τεράστιες.
Χωρίς αμφιβολία κάθε Έλληνας μεγαλύτερος των είκοσι ετών όταν
ακούει τον όρο _φάκελος_ σίγουρα προβληματίζεται.
Ισχύουν, όμως, τα παραπάνω σήμερα; Υπήρχαν, άλλωστε,
ηλεκτρονικοί υπολογιστές όταν για να διοριστείς, να βγάλεις
διαβατήριο ή να ζητήσεις κάποια διευκόλυνση από το κράτος
έπρεπε προηγουμένως να γίνει έλεγχος του φακέλου σου; O
χωροφύλακας που έγραφε κάθε βλακεία ή κακοήθεια του χαφιέ,
ήταν χειριστής υπολογιστή;
Προσωπικά, ελάχιστη εκτίμηση τρέφω στο _απρόσωπο_ κράτος, μόνο
που το θεωρώ -και το ομολογώ- ότι εμείς είμαστε εκείνοι οι
οποίοι το δημιουργούμε και το εκφράζουμε.
Γιατί να δεχτώ παθητικά ότι θα είμαι υποκείμενο κρατικού
ελέγχου από έναν υπολογιστή; Κατ_ αρχήν ο υπολογιστής δεν
_αποφασίζει_ μόνος του. απλώς είναι προγραμματισμένος να κάνει
στα γρήγορα συνδυασμούς στοιχείων για τους οποίους στο
παρελθόν ήταν απαραίτητος τεράστιος χρόνος για να
πραγματοποιηθούν.
Δεν υπάρχουν αντιδραστικοί υπολογιστές. Υπάρχουν αντιδραστικά
άτομα και ομάδες.
Επομένως, δεν θα προστατευτούμε από την αυθαιρεσία του κράτους
εμποδίζοντας τον εκσυγχρονισμό του αλλά θα προστατευτούμε
ουσιαστικά μόνο όταν δημιουργήσουμε ένα πραγματικό κράτος
ελευθερίας, δημοκρατίας και δικαίου.
Στο σημείο αυτό νομίζω ότι πρέπει να προσπαθήσουμε και πιστεύω
ότι σήμερα υπάρχουν αρκετές προϋποθέσεις οι οποίες με κάνουν
να αισιοδοξώ. Δε νομίζω ότι με παρακολουθεί στη γωνιά κάποιος
χωροφύλακας για το αν και πότε απεργώ. Ούτε φοβάμαι ότι
κινδυνεύω να εξοριστώ γι_ αυτά που γράφω και διαδίδω.
Σίγουρα δεν θεωρώ ότι τα πάντα δουλεύουν ρολόι και ότι ο
δρόμος μας είναι στρωμένος με ροδοπέταλα. Δεν φταίει, όμως, η
πληροφορική για την αντιδραστικότητα και την κακοήθεια που
διαπιστώνουμε τριγύρω μας καθημερινά. Πιστεύω ότι δεν έχει
τόσο νόημα μία επίθεσή μου προς τους υπολογιστές όσο η άμυνά
μου από τους βλάκες.
Λέει, άραγε, τίποτε το γεγονός ότι εκτός από τους
_οικολόγους_, τους _εναλλακτικούς_ και τους _ανένταχτους_
διαμαρτύρονται για το ίδιο θέμα και οι θρησκόληπτοι;_Ν.Μ.